Gordianius I
238

Keizer Gordianus I, ook bekend als Gordianus Sempronianus Romanus Africanus, was een Romeinse keizer die regeerde van 238 tot 244 n.Chr. Hij werd geboren in 159 n.Chr. in de provincie Mauretania, gelegen in het huidige Algerije. Gordianus was de zoon van een senator uit Rome en studeerde filosofie en retoriek in Athene voordat hij terugkeerde naar Rome om een carrière in de politiek na te streven. In 238 n.Chr. brak er een burgeroorlog uit tussen keizer Maximinus Thrax en de Senaat van Rome. Gordianus, die op dat moment al een bekend figuur in de Romeinse politiek was, werd door de Senaat aangewezen als de nieuwe keizer van Rome. Hij werd samen met zijn zoon Gordianus II op 22 april 238 tot keizer uitgeroepen. Gordianus was toen al 79 jaar oud, en zijn zoon was ongeveer 46 jaar oud.

De regering van Gordianus I was kort maar belangrijk. In zijn korte regeringstijd probeerde hij de corruptie in de Romeinse bureaucratie te verminderen en de rechten van de Senaat te versterken. Hij beperkte ook de macht van de pretorianen, de elite soldaten die de keizerlijke garde vormden en vaak een belangrijke rol speelden in de politiek van Rome. Gordianus I had echter te maken met tal van problemen tijdens zijn korte regeringstijd. Een daarvan was de dreiging van de Perzische Sassanidische rijk in het oosten. Gordianus zond een leger onder leiding van zijn zoon Gordianus II naar het oosten om de Perzen te verslaan. Helaas stierf Gordianus II voordat hij de kans kreeg om het leger te leiden. Na de dood van zijn zoon werd Gordianus I erg depressief en stierf kort daarna, vermoedelijk door zelfmoord. Hij was toen ongeveer 85 jaar oud.

Gordianus I was ook bekend om zijn interesse in filosofie en literatuur. Hij was een grote bewonderaar van de Griekse filosoof Epictetus en stond bekend om zijn gedichten. Gordianus schreef ook een werk over astrologie, dat helaas verloren is gegaan. Na zijn dood werd Gordianus I opgenomen in de Romeinse pantheon en geëerd als een van de beste keizers van Rome. Zijn nalatenschap als een vroege keizer van Rome is dat hij probeerde de Senaat te versterken, de corruptie in de Romeinse bureaucratie te verminderen en de macht van de pretorianen te beperken. Hij is een interessant figuur in de geschiedenis van Rome omdat hij in een korte tijd belangrijke hervormingen heeft geprobeerd door te voeren en daarbij een rol speelde in de overgang van de oude Republiek naar het keizerrijk.

In de kunst en literatuur van de oudheid werd Gordianus I vaak geprezen om zijn wijsheid en deugdzaamheid. De beroemde Romeinse historicus Cassius Dio beschreef Gordianus I als “de beste van alle keizers die ooit de scepter van Rome hebben gezwaaid” vanwege zijn toewijding aan het publieke belang en zijn vreedzame heerschappij.

Gordianus I wordt ook geassocieerd met de ‘Gordiaanse knoop’, een legendarische knoop die werd geassocieerd met een oude orakelvoorspelling. Het orakel voorspelde dat degene die de knoop kon ontwarren, de heerser van heel Azië zou worden. Toen Alexander de Grote in 333 v.Chr. de stad Gordium bereikte, was hij gefrustreerd door de knoop en hakte hij deze doormidden met zijn zwaard, wat leidde tot het ontstaan van de uitdrukking “de Gordiaanse knoop doorhakken” om een onoplosbaar probleem aan te duiden.

Gordianus I is ook bekend vanwege zijn conflict met de katholieke kerk. Tijdens zijn regering werden verschillende christenen vervolgd vanwege hun religieuze overtuigingen. De kerk reageerde hierop door Gordianus I te excommuniceren, wat betekende dat hij uitgesloten werd van de kerk en zijn zonden niet meer konden worden vergeven. Dit leidde uiteindelijk tot de herroeping van de vervolgingen van de christenen.

Tot op heden is er weinig bekend over de persoonlijke levensstijl van Gordianus I. Sommige bronnen suggereren dat hij een bescheiden levensstijl had en dat hij een voorkeur had voor filosofie en literatuur boven de weelde en extravagantie van het keizerlijke hof.

Al met al was Gordianus I een interessante figuur in de Romeinse geschiedenis, die wordt herinnerd om zijn toewijding aan de deugd en het algemeen belang. Ondanks zijn korte regeringstijd slaagde hij erin om belangrijke hervormingen door te voeren die een blijvende impact hadden op de Romeinse politiek en maatschappij.