Elagabalus
218-222

Keizer Elagabalus, geboren als Varius Avitus Bassianus, was een Romeinse keizer die van 218 tot 222 na Christus regeerde. Zijn korte bewind werd gekenmerkt door extravagante ceremonies en controversiële beslissingen, waardoor hij een van de meest beruchte en controversiële keizers uit de Romeinse geschiedenis werd.

Elagabalus werd geboren in 203 na Christus in Emesa, Syrië. Zijn moeder was de nicht van de keizer Caracalla en zijn vader was een priester van de lokale zonnegod Elagabalus, waarnaar hij later zijn keizerlijke naam zou vernoemen. Elagabalus’ vader stierf toen hij nog jong was, waardoor hij werd opgevoed door zijn grootmoeder en zijn moeder. Toen zijn moeder trouwde met de Romeinse senator Julius Avitus, verhuisde Elagabalus naar Rome en kreeg hij een Romeinse opvoeding. In 218 na Christus werd Elagabalus door de Praetoriaanse Garde tot keizer uitgeroepen, nadat zij zijn moeder hadden omgekocht. Op dat moment was hij slechts 14 jaar oud en had hij weinig ervaring met regeren. Zijn bewind begon dan ook turbulent en hij stond al snel bekend om zijn excentrieke gedrag en zijn gebrek aan politieke vaardigheden.

Elagabalus was vooral geïnteresseerd in religie en introduceerde het Elagabalus-cultus, waarbij de zonnegod Elagabalus werd vereerd als de oppergod van Rome. Hij liet een tempel bouwen voor de zonnegod in Rome en probeerde deze religie te laten erkennen als de staatsgodsdienst. Dit was echter niet populair bij de traditionele Romeinse elite en hij kreeg veel weerstand van de senaat. Elagabalus’ persoonlijke leven was ook zeer controversieel. Hij trouwde meerdere keren en had relaties met zowel mannen als vrouwen. Hij kleedde zich in vrouwelijke kleding en beweerde dat hij de godin Cybele was. Hij organiseerde extravagante feesten en banketten en gaf grote sommen geld uit aan luxegoederen en spullen voor zijn paleis.

Het bewind van Elagabalus werd gekenmerkt door politieke instabiliteit en economische problemen. Hij had weinig interesse in regeren en gaf veel macht aan zijn familieleden en adviseurs, die vaak corrupt waren en het rijk uitbuitten. Hij verhoogde de belastingen om zijn extravagante levensstijl te financieren en voerde talloze impopulaire maatregelen in om zijn eigen machtspositie te versterken. In 222 na Christus werd Elagabalus uiteindelijk afgezet door de Praetoriaanse Garde, die zijn neef Alexander Severus tot keizer uitriepen. Elagabalus probeerde tevergeefs om de macht te behouden en stuurde zijn soldaten naar Rome om de troon te heroveren. Dit mislukte echter en Elagabalus werd gevangengenomen en samen met zijn moeder en enkele adviseurs geëxecuteerd. 

Elagabalus’ bewind wordt vaak gezien als een van de meest decadente en chaotische in de Romeinse geschiedenis. Zijn excentrieke persoonlijkheid, zijn gebrek aan politieke vaardigheden en zijn onvermogen om het rijk effectief te regeren, maakten hem een omstreden figuur in de geschiedenis. Desondanks is zijn bewind ook interessant omdat het een reflectie was van de culturele, religieuze en politieke veranderingen die zich in de Romeinse wereld voltrokken. Elagabalus’ pogingen om zijn eigen religie te introduceren en te laten erkennen als de staatsgodsdienst weerspiegelden de toenemende religieuze diversiteit en tolerantie in het Romeinse rijk. Zijn extravagante feesten en banketten weerspiegelden ook de toenemende welvaart en luxe van de Romeinse elite, terwijl zijn persoonlijke leven een weerspiegeling was van de groeiende sociale en seksuele tolerantie in de Romeinse samenleving.

Het bewind van Elagabalus was kort maar had wel een belangrijke invloed op de Romeinse geschiedenis. Zijn pogingen om een nieuwe religie te introduceren en zijn extravagante levensstijl waren een uitdaging voor de traditionele Romeinse elite en de senaat, en hielpen bij het leggen van de basis voor de veranderingen die later zouden plaatsvinden in de Romeinse samenleving.

De controverses en excessen van zijn bewind hebben echter ook bijgedragen aan het negatieve beeld dat velen hebben van de Romeinse keizers en het Romeinse rijk in het algemeen. Elagabalus is misschien niet de meest bekende of invloedrijke keizer uit de Romeinse geschiedenis, maar zijn korte bewind blijft een intrigerend voorbeeld van de veranderingen en conflicten die zich afspeelden in de laatste eeuwen van de Romeinse beschaving.